| Information | |
|---|---|
| has gloss | (noun) (philosophy) a philosophical theory holding that all events are inevitable consequences of antecedent sufficient causes; often understood as denying the possibility of free will determinism |
| has gloss | eng: Determinism is the view that every event, including human cognition, behavior, decision, and action, is causally determined by an unbroken chain of prior occurrences. Determinists believe the universe is fully governed by causal laws resulting in only one possible state at any point in time. With numerous historical debates, many varieties and philosophical positions on the subject of determinism exist, most prominently the debate involving compatibilism and incompatibilism. Determinism should not be confused with predeterminism, which specifically factors the existence of God into its tenets. |
| lexicalization | eng: determinism |
| subclass of | (noun) a doctrine accepted by adherents to a philosophy philosophical doctrine, philosophical theory |
| has subclass | (noun) a philosophical doctrine holding that all events are predetermined in advance for all time and human beings are powerless to change them fatalism |
| Meaning | |
|---|---|
| Afrikaans | |
| lexicalization | afr: determinisme |
| Arabic | |
| has gloss | ara: الحتمية فرضية فلسفية تقول ان كل حدث في الكون بما في ذلك إدراك الإنسان وتصرفاته خاضعة لتسلسل منطقي سببي محدد سلفا ضمن سلسلة غير منقطعة من الحوادث التي يؤدي بعضها إلى بعض وفق قوانين محددة، يؤمن البعض بأنها قوانين الطبيعة في حين يؤمن آخرون بأنها قضاء الله وقدره الذي رسمه للكون والمخلوقات، وبالتالي فنظرية الحتمية يمكن تبنيها من قبل أشد الناس إلحادا وتمسكا بالقوانين العلمية كما يمكن تبنيها من قبل أشد الناس إيمانا وقدرية. |
| lexicalization | ara: حتمية |
| Bulgarian | |
| has gloss | bul: Детерминизмът е философската теория, че всяко събитие, включително човешкото съзнание и действия, е причинно предопределено от непрекъсната поредица от по-ранни събития. Основно последствие от детерминистичната философия е, че свободната воля е илюзия. Сред философите, които се занимават с тази тема, са Пиер-Симон Лаплас, Артур Шопенхауер, Дейвид Хюм, Томас Хобс, Имануел Кант. |
| lexicalization | bul: Детерминизъм |
| Catalan | |
| has gloss | cat: En un primer nivell, sentén el determinisme com una doctrina filosòfica que defensa que tot succés, incloent el pensament i la conducta humanes, la decisió i lacció, estan fixats, condicionats i establerts per una cadena de causes i conseqüències, sense que latzar prengui un paper en cap moment. Una formulació alternativa del determinisme és la tesi que de cada instant tan sols sen pot desenvolupar exactament un possible futur. Sota aquest sentit general, també s'ha aplicat la noció de determinisme a la història, concebent-la com un procés universal. |
| lexicalization | cat: determinisme |
| Czech | |
| has gloss | ces: Determinismus je přesvědčení, že vývoj světa je předem dán jeho současným stavem (případně jeho stavem v kterémkoliv bodě v minulosti či „na počátku“) a absolutně platnými přírodními zákony. Dle tohoto přesvědčení neexistují skutečně náhodné (stochastické) jevy, pocit náhodnosti je dán pouze naší neznalostí příčin. Determinismus dle některých interpretací vylučuje existenci svobodné vůle, jejich slučitelnost je ale možná v podobě dualismu. Deterministické přesvědčení bylo silné v 18. a 19. století po objevech mnohých přírodních, zvláště fyzikálních, zákonů. Po objevu kvantové fyziky vliv determinismu mezi vědci zeslábl. |
| lexicalization | ces: Determinismus |
| lexicalization | ces: determinismus |
| Mandarin Chinese | |
| Show unreliable ▼ | |
| lexicalization | cmn: jué dìng lun |
| lexicalization | cmn: 决定论 |
| lexicalization | cmn: 決定論 |
| Danish | |
| has gloss | dan: Determinisme er betegnelsen for den metafysiske opfattelse, at hele verden inklusiv én selv og alle ens handlinger har et bestemt udfald i pågældende situationer. Dette er dog betinget af forskellige faktorer såsom arv og miljø samt andre karakteristika for objekter, – man har altså ingen fri vilje. |
| lexicalization | dan: determinisme |
| German | |
| has gloss | deu: Determinismus (lat. „abgrenzen“, „bestimmen“) bezeichnet die Auffassung, dass zukünftige Ereignisse durch Vorbedingungen eindeutig festgelegt sind. Die Gegenthese (Indeterminismus) vertritt, dass es überhaupt oder in einem bestimmten Bereich der Realität Ereignisse gibt, die auch hätten anders eintreten können. |
| lexicalization | deu: Determinismus |
| Modern Greek (1453-) | |
| has gloss | ell: Η αιτιοκρατία (ντετερμινισμός) (Determinism) είναι η φιλοσοφική τάση που επηρέασε ιδιαιτέρως την επιστημονική σκέψη από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. Απόδέχεται την ύπαρξη της αιτιότητας, την καθολική αιτιώδη και νομοτελειακή συνάφεια όλων των φαινομένων. Το ευθέως αντίθετο της αιτιοκρατίας πρεσβεύει η αναιτιοκρατία ή ιντετερμινισμός. Οι αρχικές ιδέες που διαμόρφωσαν την αιτιοκρατία ως ιδεολόγημα απαντώνται στους ατομικούς φιλόσοφους (βλ. Αριστ., Περί ζώων γενέσεως, 789β 2) τους Επικούρειους και τον Λουκρήτιο (De rerum naturae). Στη σύγχρονη φιλοσοφική σκέψη η αιτιοκρατία συνδέεται με τη σκέψη διανοητών όπως ο Φράνσις Μπέικον, ο Γαλιλαίος, ο Καρτέσιος, ο Νεύτων, ο Λομονόσοφ, ο Λαπλάς, ο Σπινόζα και οι γάλλοι υλιστές του 18ου αι.. Ο μηχανιστικός και αφηρημένος χαρακτήρας των εν λόγω περί αιτιοκρατίας αντιλήψεων εκφράζεται με την απολυτοποίηση της μορφής της αιτιοκρατίας, την ταύτιση της αιτιοκρατίας με την αναγκαιότητα και την απόρριψη του αντικειμενικού χαρακτήρα της τυχαιότητας. |
| lexicalization | ell: αιτιοκρατία |
| lexicalization | ell: ντετερμινισμός |
| Esperanto | |
| has gloss | epo: Determinismo (de la latina determinare) estas filozofia doktrino, laŭ kiu ĉiuj okazaĵoj estas kaŭzataj ("determinataj") de naturaj leĝoj (ateisma determinismo) aŭ de dia volo (religia determinismo). La determinismo kontraŭas la ekziston de libera volo kaj de vera hazardo. Laŭ ĝi, la estonto estas antaŭdestinita, kio tamen ne implicas, ke eblas antaŭkalkuli ĝin. Same, la neo de libera volo ne signifas, ke punoj estas evitendaj. |
| lexicalization | epo: determinismo |
| Estonian | |
| has gloss | est: Determinism on teooria, mille kohaselt on kõigil sündmustel seaduspärased põhjused ja kõiki sündmusi on põhimõtteliselt võimalik ette näha. On arvatud ka, et determinism välistab vaba tahte. |
| lexicalization | est: Determinism |
| Persian | |
| has gloss | fas: جبرگرایی، تعینگرایی یا دترمینیسم یک موضوع فلسفی ست که بر طبق آن هر رویدادی از جمله شناخت، رفتار، تصمیمات و کنشهای آدمی به صورت علی توسط یک زنجیرهٔ پیوستهای از رخدادهای پیشین تعیین شدهاست. جبرگرایی را به شکل دیگری نیز میتوان تعریف نمود: فرضیهای که بر طبق آن در هر لحظه یک و تنها یک آیندهٔ فیزیکی ممکن و شدنی وجود دارد. در نتیجهٔ جدالهای تاریخی بیشماری که بر سر مساله جبرگرایی صورت گرفتهاست دیدگاههای فلسفی گوناگونی در این باره وجود دارد. |
| lexicalization | fas: جبرگرایی |
| Finnish | |
| has gloss | fin: Determinismi eli lainalaisuusoppi on filosofian näkökanta, jonka mukaan kaikilla asioilla on syynsä. Tästä seuraa, että maailman syy-seuraus -suhteet muodostavat ketjun, joka määrää kaikki tapahtumat. Determinismin mukaan kaikki, mikä tapahtuu, tapahtuu välttämättä, eikä mikään voisi tapahtua toisin. Vastaavasti indeterministit sanovat, että todellisuudessa on satunnaisuutta eivätkä kaikki tapahtumat seuraa välttämättä edellisistä. Determinismiin voi liittyä myös ennaltamääräytyvyys: joku tai jokin on määrännyt etukäteen kaikkien tapahtumien lopputuloksen, eli tapahtumat kulkevat kohti jotain tiettyä päämäärää, kuten esimerkiksi predestinaatio-opissa. |
| lexicalization | fin: determinismi |
| French | |
| has gloss | fra: Le déterminisme est une notion philosophique selon laquelle chaque événement est déterminé par un principe de causalité. |
| lexicalization | fra: Determinisme |
| lexicalization | fra: déterminisme |
| Galician | |
| has gloss | glg: O determinismo é unha doutrina filosófica que afirma que todo acontecemento, incluíndo o pensamento humano e as accións, está causalmente determinado pola irrompíbel cadea causa-consecuencia. Non hai milagres nin ocorren sucesos ao chou. |
| lexicalization | glg: Determinismo |
| Hebrew | |
| has gloss | heb: דטרמיניזם היא השקפה פילוסופית לפיה כל מאורע בעולם, פעולות, החלטות או מחשבות אנושיות נקבעים ביחידות על ידי אירועים קודמים. דטרמיניזם עולה בהקשרים רבים, ביניהם המדע, הדת ופילוסופיה של המוסר. |
| lexicalization | heb: דטרמיניזם |
| Hindi | |
| lexicalization | hin: niyawavAxa |
| Croatian | |
| lexicalization | hrv: determinizam |
| Hungarian | |
| has gloss | hun: A determinizmusnak nevezik a jelenségek egyetemes oksági meghatározottságáról szóló felfogást. A determináció, az oksági meghatározottság, felveti a cél fogalmának tisztázását is. |
| lexicalization | hun: determinizmus |
| Armenian | |
| has gloss | hye: Դետերմինիզմը այն տեսակետն է, որ ամեն իրադարձություն ինչպես մարդկային իմացությունը, վարքը, որոշումը և գործողությունը պատճառականորեն որոշված է չընդհատված նախկին պատահարների շղթայով: Մեծաքանակ բանագեճերի հետ միասին, դետերմինիզմի առարկայի մսին շատ տարատեսակներ և փիլիսոփայական դիրքեր կան աշխարհի տարբեր ավանդույթներից: |
| lexicalization | hye: դետերմինիզմ |
| Interlingua (International Auxiliary Language Association) | |
| has gloss | ina: ---------------- DETERMINISMO (n) [de-ter-mi-ni-smo] ---------------- Etymologia: |
| lexicalization | ina: determinismo |
| Indonesian | |
| lexicalization | ind: determinisme |
| Icelandic | |
| has gloss | isl: Nauðhyggja eða löghyggja er sú heimspekilega kenning að allt sem gerist, þar með taldar mannlegar athafnir, ráðist af undanfarandi orsökum. Samkvæmt kenningunni eru engar tilviljanir. Kenningin vekur upp spurningar um frelsi viljans. Samkvæmt svokallaðri „harðri nauðhyggju“ er frelsi viljans tálsýn en þeir sem aðhyllast svokallaða „mjúka nauðhyggju“ telja að frjáls vilji sé samrýmanlegur nauðhyggju. |
| lexicalization | isl: nauðhyggja |
| Italian | |
| has gloss | ita: Il determinismo è la dottrina filosofica secondo la quale tutto ciò che esiste o accade (evento), comprese le conoscenze e le azioni umane, è determinato in modo causale da una catena ininterrotta di eventi avvenuti in precedenza. Le principali conseguenze di questa dottrina sono che il libero arbitrio è unillusione, e che tutto quel che accadrà in futuro è predeterminato dalle condizioni iniziali. Il determinismo è associato alle teorie del materialismo, del meccanicismo e della causalità, sulle quali si appoggia. Alcuni dei filosofi che hanno trattato questo tema sono Democrito, Epicuro (341-270 a.C.), Lucrezio (97-55 a.C.), Omar Khayyam (1048-1131), Thomas Hobbes (1588-1679), Baruch Spinoza (1632-1677), David Hume (1711-1776), Paul Henri Thiry dHolbach (1723-1789), Immanuel Kant (1724-1804), Pierre-Simon Laplace (1749-1827), Paul Vidal de la Blache (1845-1918) e, più di recente, John Searle (1932-vivente). |
| lexicalization | ita: determinismo |
| Japanese | |
| has gloss | jpn: 決定論（けっていろん、英:determinism）とは、あらゆる出来事は、その出来事に先行する出来事のみによって決定している、とする立場。 |
| lexicalization | jpn: 決定論 |
| Georgian | |
| has gloss | kat: დეტერმინიზმი (ლათ. Determinare - განსაზღვრა) - შეხედულება სამყაროს კანონზომიერების შესახებ, რომლის მიხედვითაც სამყაროში ყველაფერი მიზეზ–შედეგობრივი კავშირით არის განპირობებული, დეტერმინირებული. ამიტომ სამყაროში არ არსებობს არავითარი უმიზეზო მოვლენა ანუ შემთხვევითობა. შემთხვევითობა, მხოლოდ სუბიექტური არცოდნის გამო მოიხმარება მეცნიერებაში, თორემ თავისთავად სამყაროში არავითარი შემთხვევითობა არ არსეობს, სამყაროს მხოლოდ მკაცრი აუცილებლობა და მიზეზობრიობა მართავს. ლიტერატურა *ფილოსოფია – ტ. რეხვიაშვილი, ვ. ჭიაურელი – თბილისი, 2006 წ. გვ. 234 |
| lexicalization | kat: დეტერმინიზმი |
| Korean | |
| has gloss | kor: 결정론(決定論, Determinism)은 과거의 결과가 미래의 원인이 되며, 이 세상의 모든 사건은 이미 정해진 곳에서 정해진 때에 이루어지게 되어 있었다는 이론이다. 결정론에 따르면 우주에서 일어나는 모든 사건과 운동은 이미 그 전부터 결정되어 있으며, 어떤 법칙에 따라 합리적으로 움직인다. 만유인력의 법칙을 발견한 뉴턴과 라플라스 등은 결정론을 지지했다. 특히, 라플라스는 "우주의 모든 입자의 위치와 속도를 안다면 우주의 미래를 예측할 수 있다"고 주장했으며, 초기 결정론의 모태를 만들었다. 흔히 결정론은 라플라스 주의라고도 한다. 숙명론과 자주 혼동하지만, 결정론은 인과관계로 인하여 필연으로 사건이 일어난다는 점에서 숙명론과는 다르다. |
| lexicalization | kor: 결정론 |
| Latvian | |
| has gloss | lav: Determinisms - filozofiska mācība par to, ka jebkuru notikumu (cilvēka, sabiedrības) dzīvē nosaka cēlonis vai cēloņu ķēde, savukārt no jebkura notikuma var noteikt sekas. Nekas nenotiek nejauši vai spontāni. Cilvēkam nav brīvas gribas. |
| lexicalization | lav: determinisms |
| Lithuanian | |
| has gloss | lit: Determinizmas – filosofinė nuostata, teigianti, kad kiekvienas įvykis pasaulyje, įskaitant žmonių mintis, pasirinkimus ir veiksmus, yra iš anksto nulemtas kitų susijusių įvykių ir jų grandinių. |
| lexicalization | lit: determinizmas |
| Macedonian | |
| lexicalization | mkd: детерминизам |
| Dutch | |
| has gloss | nld: Determinisme is een filosofisch concept dat stelt dat elke gebeurtenis of stand van zaken veroorzaakt is door eerdere gebeurtenissen volgens de causale wetten die de wereld regelen en beheersen. Dit sluit bij een radicale interpretatie (het harde determinisme) in feite de menselijke vrije wil uit, vermits daarvoor in een rationeel universum geen plaats is. Binnen het determinisme zijn er echter veel standpunten in te nemen. |
| lexicalization | nld: determinisme |
| Norwegian Nynorsk | |
| has gloss | nno: Determinisme er innan filosofien læra om at alt som skjer er strengt årsaks-bestemt (determinert). Determinisme vert mellom anna nytta i moralfilosofien om standpunkt som nektar for at mennesket har fri vilje og hevdar at alle handlingar, tankar og slutningar er resultat av årsaker som på førehand finst i eller utanfor mennesket. Mange filosofar har meint det er nødvendig å nekte for streng determinisme fordi mennesket ellers ikkje kan ha ansvar for sine handlingar. |
| lexicalization | nno: determinisme |
| Norwegian | |
| has gloss | nor: Determinisme (av latin determinare = «bestemme») er i vid forstand den egenskap at tilstandene til et system, en prosess eller en modell er fullstendig bestemt av tidligere tilstander. I teologi og filosofi betegner determinisme den oppfatningen at alt som skjer i naturen, også menneskenes handlinger, er bestemt av ytre og indre årsaker, og at det derfor ikke fins fri vilje. |
| lexicalization | nor: determinisme |
| Occitan (post 1500) | |
| lexicalization | oci: determinisme |
| Polish | |
| has gloss | pol: Determinizm (łac. determinare — oddzielić, ograniczyć, określić) — koncepcja filozoficzna, według której wszystkie zdarzenia mają zawsze swoją przyczynę, a zatem znając stan wszechświata w danym momencie można teoretycznie przewidzieć wszystkie przyszłe wydarzenia i nie ma tu miejsca na przypadkowość czy działanie wolnej woli. |
| lexicalization | pol: Determinizm |
| lexicalization | pol: determinizm |
| Portuguese | |
| has gloss | por: Determinismo é a doutrina que afirma serem todos os acontecimentos, inclusive vontades e escolhas humanas, causados por acontecimentos anteriores, ou seja, o homem é fruto direto do meio, logo, destituído de liberdade total de decidir e de influir nos fenômenos em que toma parte, existe liberdade , mas esta liberdade condicionada a natureza do evento em um determinado instante. |
| lexicalization | por: determinismo |
| Moldavian | |
| has gloss | ron: Determinismul este propoziţia filozofică potrivit căreia orice eveniment, inclusiv cogniţia şi acţiunea umană, este determinat în mod cauzal de un lanţ neîntrerupt de evenimente anterioare. Nici un miracol misterios sau eveniment pur întâmplător nu are loc. Dacă a existat vreodată un eveniment indeterminist de la începutul timpului, atunci determinismul este fals. |
| lexicalization | ron: determinism |
| Russian | |
| has gloss | rus: Детермини́зм ( — определять, ограничивать) — учение, утверждающее, что все явления связаны причинной связью с более ранними явлениями. |
| lexicalization | rus: детерминизм |
| Slovak | |
| has gloss | slk: Determinizmus je filozofický názor, podľa ktorého je akékoľvek dianie nevyhnutne príčinne dané (determinované). Zástanca determinizmu je determinista. |
| lexicalization | slk: Determinizmus |
| lexicalization | slk: determinizmus |
| Castilian | |
| has gloss | spa: El determinismo es una doctrina filosófica que sostiene que todo acontecimiento físico, incluyendo el pensamiento y acciones humanas, están causalmente determinados por la irrompible cadena causa-consecuencia. Existen diferentes formulaciones de determinismo, que se diferencian en los detalles de sus afirmaciones. Para distinguir las diferentes formas de determinismo conviene clasificarlas acorde al grado de determinismo que postulan: *El determinismo fuerte sostiene que no existen sucesos genuinamente aleatorios o azarosos, y en general el futuro es potencialmente predecible a partir del presente (aunque lógicamente predictibilidad y determinación son independientes, ya que la primera requiere además cierto tipo de conocimiento de las condiciones iniciales). *El determinismo débil sostiene que es la probabilidad lo que está determinada por los hechos presentes, o que existe una fuerte correlación entre el estado presente y los estados futuros, aun admitiendo la influencia de sucesos esencialmente aleatorios e impredecibles. |
| lexicalization | spa: determinismo |
| Albanian | |
| has gloss | sqi: Determinizmi (lat. determinare - përcaktim), është nocion me të cilin shprehet botëkuptimi filozofik i raportit mes dukurive në realitet sipas të cilit çdo dukuri duhet ë jetë e përcaktuar (e kushtezuar dhe shkaktuar), me një dukuri tjetër: asgjë nuk mund te ekzistoj që të mos jetë me diçka e determinuar. |
| lexicalization | sqi: determinizmi |
| Serbian | |
| has gloss | srp: Детерминизам је филозофско учење по којем је све што постоји повезано каузалним, узрочно-последичним везама, материјалне или нематеријалне природе. Према овој доктрини, нема случајности, произвољности, нити слободног чина у универзуму, већ је све унапред одређено претходном историјом збивања. |
| lexicalization | srp: Детерминизам |
| Swedish | |
| has gloss | swe: Determinism är en världsåskådning som menar att på samma sätt som naturen är orsaksbestämd, är människans vilja orsaksbestämd. Hård determinism liksom fatalism menar att den fria viljan är en illusion, eftersom vi i varje given situation inte kunde ha handlat på ett annat sätt än vi gjorde. Mjuk determinsm menar istället att människans frihet är en fråga om grader. När vi handlar under frånvaro av yttre och inre tvång är vi mer fria än annars. |
| lexicalization | swe: determinism |
| Tagalog | |
| has gloss | tgl: Ang determinismo ay isang paniniwala na nasa guhit ng kapalarang itinakda noong una pa lamang ang lahat ng mga nangyayari sa mundo. Isa itong teoriyang nagsasabing nagaganap ang mga galaw o kilos ng tao hindi dahil sa kalayaang pumili o magpasya, sa halip ay dahil sa mga puwersang malalaya. |
| lexicalization | tgl: determinismo |
| Turkish | |
| has gloss | tur: Belirlenimlilik, bir kural dizisine göre hareket eden, dolayısıyla kural dizisi ve o anki durum tam olarak bilindiğinde bir sonraki durumun bulunabildiği bir ilerleme durumudur. Tersi, belirlenimsizliktir. |
| lexicalization | tur: Belirlenimlilik |
| Ukrainian | |
| has gloss | ukr: Детерміні́зм — філософське матеріалістичне вчення про загальну об'єктивну зумовленість явищ природи, суспільства і людської психіки, зокрема волі. |
| lexicalization | ukr: детермінізм |
| Urdu | |
| lexicalization | urd: جبریت |
| Chinese | |
| has gloss | zho: 決定論，又称拉普拉斯信条，是哲學的一種命題，認為每個事件的發生，包括人類的認知或行動，都或多或少地受到先發事件所決定，沒有什麼令人匪夷所思的現象、神聖的奇蹟、或是全然隨機事件會發生。 |
| lexicalization | zho: 決定論 |
| Links | |
|---|---|
| has category | (noun) the rational investigation of questions about existence and knowledge and ethics philosophy |
| Show unreliable ▼ | |
| similar | e/Determinism |
Lexvo © 2008-2024 Gerard de Melo. Contact Legal Information / Imprint