| Afrikaans |
| has gloss | afr: Deïsme verwys na die geloof in n godheid wat betrokke was (direk of indirek) by die skepping van die wêreld, maar sedertdien nie meer daarby betrokke is nie. Dit gaan gewoonlik gepaard met die verwerping van enige vorm van die bonatuurlike, en kan beskou word as n naturalistiese godsdiens. Dit was n siening van die vryedenkers wat veral na vore gekom het tydens die Verligting tussen die 17e en 18'e eeu, en is gekenmerk deur rasionalisme. Vir hulle is die natuurlike rede die basis op grond waarvan morele besluite geneem word. |
| lexicalization | afr: Deïsme |
| lexicalization | afr: deïsme |
| Arabic |
| has gloss | ara: الربوبية هي تعريب لكلمة والمشتقة من الكلمة اللاتينية رب Deus. الربوبية ديانة وفلسفة تؤمن بوجود خالق عظيم خلق الكون وبأن هذه الحقيقة يمكن أن الوصول إليها باستخدام العقل ومراقبة العالم الطبيعي وحده دون الحاجة إلى أي دين . معظم الربوبيون يميلون إلى رفض فكرة التدخل الإلهي في الشؤون الإنسانية كالمعجزات والوحي. الربوبية تختلف في إيمانها بالإله عن المسيحية واليهودية والإسلام وباقي الديانات التي تستند على المعجزات والوحي حيث يرفض الربوبيين فكرة أن الاله كشف نفسه للإنسانية عن طريق كتب مقدسة. ويرى الربوبيين أنه لا بد من وجود خالق للكون والإنسان فيختلفون بذلك عن الملحدين أو اللاربوبيين بينما يتفقون معهم في اللادينية. |
| lexicalization | ara: ربوبية |
| Asturian |
| lexicalization | ast: deísmu |
| Bosnian |
| has gloss | bos: Deizam znači vjerovanje u postojanje Boga, u racionalnom smislu, bez vezanja za ijednu od trenutnih religija. Deisti ne vjeruju da se Bog prikazao čovjeku kroz riječi iz Biblije, Kur'ana i ostalih knjiga. Deisti se ne slažu sa vjerovanjima Ateista da Bog ne postoji. Riječ Deizam potiče od latinske riječi Deus što znači Bog. |
| lexicalization | bos: Deizam |
| Bulgarian |
| has gloss | bul: Деизъм ( — бог) e религиозно-философско учение, възникнало през XVII—XVIII в., което признава съществуването на Бог и сътворението на света, но само като първопричина и отрича неговото съществуване като личност (теизъм), както и неговата намеса и контрол на събитията в природата и обществото. |
| lexicalization | bul: Деизъм |
| Catalan |
| has gloss | cat: El deisme és la creença religiosa en un déu personal, creador de l'univers, però que no hi té, posteriorment, cap influència. Els deistes arriben a la creença en un déu a través de la raó i les experiències personals, no a través de la fe o una revelació. |
| lexicalization | cat: deisme |
| Czech |
| has gloss | ces: Deismus (z latinského deus – Bůh) je souhrnné označení pro různé náboženské a světové názory, které vznikly racionalistickou kritikou křesťanství v 17. století v Anglii a v 18. století vyústily do francouzského a německého osvícenství. Angličtí deisté většinou uznávali hlavní metafyzické principy křesťanství (například že je jeden Bůh, který stvořil svět, že člověk má rozum, vlastní svědomí a tedy potřebuje svobodu), ale kritizovali a odmítali všechno, co v něm přesahuje lidské chápání: Boží zjevení, proroctví, zázraky, autoritu církve, někteří i představu posmrtného života. Svět sice je dílo Boží, člověk si v něm však vystačí sám svým rozumem a nepotřebuje žádné nadpřirozené zásahy do jeho zákonitého běhu. Deismus i osvícenství se více spoléhají na individuální lidské možnosti a schopnosti pokroku, prosazují lidskou samostatnost, individuální svobodu a náboženskou toleranci. Podobné názory se ovšem vyskytovaly už ve starověku (Platón, Epikúros, Plútarchos, Cicero), v buddhismu nebo v raném islámu (Averroes) a od 19. století v Evropě převládají. Německý sociolog Max Weber mluvil o procesu „odkouzlení světa“. |
| lexicalization | ces: deismus |
| Danish |
| has gloss | dan: Deisme (Latin: Deus = Gud) er betegnelse for troen på, at der findes en Gud, men at denne ikke griber aktivt ind i verdens gang. Gud har skabt verden som et perfekt funktionelt system der kan køre af sig selv, hvorfor Gud derfor ikke aktivt behøver at gribe ind i verden. |
| lexicalization | dan: deisme |
| German |
| has gloss | deu: Als Deismus [de:'ismus] (Gottgläubigkeit, nach lat. deus „Gott“) bezeichnet man den Glauben an einen unitarischen Gott aus Verstandesgründen im Gegensatz zu einem trinitarischen Gott. |
| lexicalization | deu: Deismus |
| Modern Greek (1453-) |
| has gloss | ell: Ντεϊσμός ονομάζεται η άποψη ότι η λογική μάλλον, παρά η θεία αποκάλυψη ή η παράδοση, πρέπει να τοποθετούνται στη βάση της πίστης μας στον Θεό. Οι ντεϊστές απορρίπτουν την οργανωμένη θρησκεία και προωθούν τη λογική ως τον κρίσιμο παράγοντα στη λήψη ηθικών αποφάσεων. Η "λογική" αυτή βάση είθισται να θεμελιώνεται στο κοσμολογικό επιχείρημα (επιχείρημα σχετικά με το Πρώτο Αίτιο), το τελεολογικό επιχείρημα (επιχείρημα του Σχεδιασμού), καθώς και άλλες πλευρές αυτού που ονομαζόταν φυσική θρησκεία. Ο ντεϊσμός κατέληξε να ταυτιστεί με την κλασική πεποίθηση ότι ο Θεός δημιούργησε μεν τον κόσμο, αλλά δεν παρεμβαίνει πλέον στη λειτουργία του, μολονότι τούτο δεν αποτελεί απαραίτητο συστατικό του ντεϊσμού. |
| lexicalization | ell: ντεϊσμός |
| Esperanto |
| has gloss | epo: Diismo kredas, ke Dio ja ekzistas, estas unu kaj kreis la universon kun ĝiaj naturaj leĝoj. Li kreis universon tute komprenebla per la racio de homo. Sed tuje post la kreo, Dio emeritiĝis kaj ne plu agis sur la estrado de la mondo. Do diismo rigardas dian providencon, miraklojn, dogmojn kaj sanktajn librojn kiel fabeloj por infanoj kaj naivuloj. Esence, diisto kredas al Dio, sed ne al preĝado. |
| lexicalization | epo: diismo |
| lexicalization | epo: deismo |
| Estonian |
| has gloss | est: Deism on seisukoht, mille kohaselt Jumal on maailma loonud, kuid ei sekku selle toimimisse. |
| lexicalization | est: deism |
| Persian |
| has gloss | fas: خداانگاری (به انگلیسی : Deism) این باور است که خدا وجود دارد و گیتی فیزیکی را خلق کردهاست اما در عمکرد آن مداخله نمیکند.خداانگاری مرتبط با فلسفه دینی و جنبشی است که وجود خدا را از عقل استنتاج میکند.خداانگاری درباره این که خدا در خارج از گیتی چه انجام میدهد هیچ گونه موضعگیری نمیکند. این برخلاف اصل اعتمادگرایی در آئینهایی مانند اسلام، مسیحیت، زرتشتی و یهودیت است که بر وحی در کتابهای مقدس تکیه میکنند . |
| lexicalization | fas: خداانگاری |
| Finnish |
| has gloss | fin: Deismi on käsitys, jonka mukaan jumala on vastuussa kaikkeuden järjestelmällisistä piirteistä, mutta jumala ei kuitenkaan vaikuta kaikkeuden tapahtumien kulkuun luomisen jälkeen. Sana deismi voitaisiin suomentaa alkujumalisuudeksi tai alkusyyjumalisuudeksi. |
| lexicalization | fin: Deismi |
| lexicalization | fin: jumalusko |
| French |
| has gloss | fra: Le déisme, du latin deus (dieu) est une croyance ou une doctrine qui affirme lexistence dun Dieu et son influence dans lunivers, tant dans la création que dans le fonctionnement de ce dernier. Pour la pensée déiste, certaines caractéristiques de Dieu peuvent être comprises par les facultés intellectuelles de lhomme. La relation de lhomme avec Dieu est directe (notamment par la prière spontanée ou la réflexion). Le Déisme prône une « religion naturelle » qui se vit par lexpérience individuelle et qui ne repose pas sur une tradition particulière. |
| lexicalization | fra: Deisme |
| lexicalization | fra: déisme |
| Western Frisian |
| has gloss | fry: It deisme is in foarm fan godstsjinst dêrt wol in persoanlyke God of godheid yn bestiet dyt de wrâld en de wetten fan de natoer skepen hat, mar dêr't yn oannaam wurdt dat dy skepper syn skepping dêrnei loslitten hat. Hy is skieden fan de wrâld en oefent der gjin ynfloed mear op út. Neffens dizze fisy antwurdet de godheid net op beaën en docht dy ek gjin wûnders. |
| lexicalization | fry: deisme |
| Gaelic |
| has gloss | gla: Tha 'deist na fhear a tha meas Dhè a-mhain mar Chruithear. |
| lexicalization | gla: Deist |
| lexicalization | gla: deist |
| Serbo-Croatian |
| lexicalization | hbs: deizam |
| lexicalization | hbs: деизам |
| Hebrew |
| has gloss | heb: דאיזם (מהמילה הלטינית לאלוהים - Deus) הוא השקפת עולם, לרוב א-דתית, הדוגלת בקיומו של אל או גורם ראשוני בהתבסס על היגיון או אינטואיציה ולא על אמונה. האמונה באל היא מה שמבדיל אותה מהאתאיזם - חוסר אמונה, וביסוס האמונה - היגיון או אינטואיציה - הוא מה שמבדיל אותה מהתאיזם - האמונה באל. דאיזם הוא לרוב מונח נרדף ל"דת הטבעית" או ל"דת התבונה" כפי שהיא מוצגת בכתבים מעידן האורות ב. |
| lexicalization | heb: דאיזם |
| Croatian |
| has gloss | hrv: Deizam znači vjerovanje u postojanje Boga, u racionalnom smislu, bez vezanja za ijednu od trenutnih religija. Deisti ne vjeruju da se Bog prikazao čovjeku kroz riječi iz Biblije, Kur'ana i ostalih knjiga. Deisti se ne slažu sa vjerovanjima ateista da Bog ne postoji. Riječ deizam potiče od latinske riječi Deus što znači Bog. |
| lexicalization | hrv: deizam |
| Hungarian |
| has gloss | hun: A deizmus egy olyan Istenre vonatkozó felfogás, vagy természetes vallási rendszer, amelynek képviselői hisznek ugyan Istenben mint személyesen létező valóságban, és feltételezik, hogy a világot a természeti törvényekkel együtt Isten teremtette, de tagadják, hogy Isten ezen túlmenően együttműködne vagy beavatkozna a teremtésbe, és főképpen tagadják a keresztény értelemben vett természetfeletti kinyilatkoztatást. A deizmus tehát Istent és a világot különválasztja egymástól. A deizmus kiindulópontja az újkori ember életérzése volt, amely, szemben a középkori istenközpontúsággal, emberközpontúvá akarta tenni a vallást. A deisták szerint a vallást az emberi észre kell alapozni, illetve a természet megfigyelésének tapasztalataira – mindezek a deizmus rendszerében elegendőek ahhoz, hogy feltárják Isten, a legfőbb létező létét. A deizmust a legkülönfélébb változatokban a 16. század végétől kezdve képviselték, és kialakulása összefüggésben volt egy nem kinyilatkoztatáson alapuló, filozófiai, természetes vallás létesítésével. |
| lexicalization | hun: deizmus |
| Armenian |
| lexicalization | hye: դեիզմ |
| Interlingua (International Auxiliary Language Association) |
| has gloss | ina: Deismo es un termino usate pro referer se a un gruppo de scriptores anglese, specialmente durante le 17e seculo, cuje rationalismo anticipava multe del ideas del Illuminismo. Iste termino es sovente usate pro referer se a un conception de Deo que recognosce le facto che Deo esseva le Creator, ma que rejecta le notion de un implication continue de Deo con le mundo. |
| lexicalization | ina: Deismo |
| Indonesian |
| has gloss | ind: Deisme adalah kepercayaan yang tertinggi kepada alam yang ada, Allah menciptakan semesta fisik, dan bahwa kebenaran agama dapat ditemukan lewat penerapan akal dan pengamatan dari alam dunia. Deists umumnya menolak konsep wahyu gaib sebagai dasar kebenaran dogma atau agama. Ini dilihat kontras dengan ketergantungan pada wahyu ilahi ditemukan di banyak ajaran Kristen , Islam dan Yahudi . |
| lexicalization | ind: Deisme |
| Icelandic |
| has gloss | isl: Frumgyðistrú (deismi) er trú á guð sem ópersónulegt afl. Yfirleitt felur frumgyðistrú í sér hugmyndir um að guð skipti sér ekki af manninum né náttúrulögmálum. Þeir sem aðhyllast frumgyðistrú hafna yfirleitt hugmyndum um kraftaverk og trúarlega opinberun. Kenning forngríska heimspekingsins Aristótelesar um guð sem frumhreyfil eða hinstu orsök er dæmi um frumgyðistrú. |
| lexicalization | isl: frumgyðistrú |
| Italian |
| has gloss | ita: Il deismo (dal latino deus) è una filosofia razionalistica della religione sviluppatasi nei secoli XVII e XVIII prima in Gran Bretagna e, successivamente in Francia e in Germania. |
| lexicalization | ita: deismo |
| Japanese |
| has gloss | jpn: 理神論（りしんろん、）は、一般に創造者としての神は認めるが、神を人格的存在とは認めず啓示を否定する哲学・神学説。 |
| lexicalization | jpn: 理神論 |
| Georgian |
| has gloss | kat: დეიზმი ( — „ღმერთი“) — რელიგიურ-ფილოსოფიური მოძღვრება. დეიზმი აღიარებდა ღვთის, როგორც სამყაროს პირველმიზეზის, არსებობას, მაგრამ (თეიზმის საწინააღმდეგოდ) უარყოფდა პირად ღმერთს, გამოცხადებას და ღვთის განგებას და საერთოდ, ყოველგვარ ღვთისმეტყველურ, დოგმატურ მოძღვრებებს. |
| lexicalization | kat: დეიზმი |
| Korean |
| has gloss | kor: 이신론(理神論, deism)은 18세기 계몽주의시대에 등장한 철학(신학)이론이다. 이신론 일반 성서를 비판적으로 연구하고 계시(啓示)를 부정하거나 그 역할을 현저히 후퇴시켜서 그리스도 교의 신앙 내용을 오로지 이성적인 진리에 한정시킨 합리주의 신학의 종교관이다. 신이 세계를 창조한 뒤에는 직접 세계에 간섭하지 않는다고 보는 것이 이신론이라고 이해하는 것은 영국 이신론에는 해당되지 않으며, 반(反)그리스도교적이라는 특징도 프랑스 이신론에만 해당되는데, 루소는 예외이다. 또한 영국 이신론의 시조로서는 17세기의 철학자 E. 허버트를 강조하기도 하나, 직접 영향을 끼친 J. 로크가 더욱 타당하다. 허버트의 이론은 반(反)이성적인 것을 부정하고 초(超)이성적인 것을 인정한 로크보다 진일보한 것이다. |
| lexicalization | kor: 이신론 |
| lexicalization | kor: 자유사상 |
| lexicalization | kor: 자연신교 |
| Lithuanian |
| has gloss | lit: Deizmas – religinė filosofija, teigianti, kad nors dievas ir egzistuoja, reikia pasikliauti savo protu, logika ir asmenine patirtimi; tikėjimas dievu remiantis racionaliu pagrindu, be jokio pasitikėjimo religijomis bei jų autoritetais. Kaip priešingybę deizmui galima imti fideizmą, sutinkamą daugelyje krikščionybės formų. |
| lexicalization | lit: Deizmas |
| lexicalization | lit: deizmas |
| Letzeburgesch |
| has gloss | ltz: Deismus ass de Glawen un e Gott, dee Schëpfer ass, mee dono net méi a seng Schëpfung agräift. Hien ass wéi en Auermécher, dee säi Wierk lafe léisst, a sech net méi drëms këmmert. Ausser an der Ëmwelt gëtt et keng Revelatioun vu Gott. |
| lexicalization | ltz: Deismus |
| Dutch |
| has gloss | nld: Deïsme is een religieus-filosofische opvatting die God als transcendente oorzaak van de natuurwetten beschouwt. Dit houdt in dat God weliswaar de schepper van het universum is, maar sinds de schepping op geen enkele wijze ingrijpt in het proces van de natuurwetten. Deze leer is een gevolg van het modernistische rationalisme en een vervolg op het theïsme, de opvatting dat God ook immanent is (en dus in sommige gevallen uitzonderingen op de natuurwetten maakt). In de meest gangbare versie is God niet antropomorf (mensvormig). |
| lexicalization | nld: Deisme |
| lexicalization | nld: deïsme |
| Norwegian Nynorsk |
| has gloss | nno: Deisme er trua på at det finst ein Gud, men at denne ikkje kan definerast som ein person som grip aktivt inn i verdas gang. Den deistiske gudstrua har si motsetnad i teismen, ei retning som meiner at ei personleg Gud grip aktivt inn i tilvera. |
| lexicalization | nno: Deisme |
| lexicalization | nno: deisme |
| Norwegian Bokmål |
| lexicalization | nob: deisme |
| Norwegian |
| has gloss | nor: Deisme er en filosofi som hevder at det fins en gud som har skapt alt, som er handlende og personlig, men han styrer ikke verden eller åpenbarer seg. |
| lexicalization | nor: Deisme |
| lexicalization | nor: deisme |
| Occitan (post 1500) |
| has gloss | oci: Lo deïsme, del latin deus (dieu) es la cresença en un Dieu creador, mas non pas en son instrumentalizacion religiosa. Los deïstas creson pas en los sacerdòts, ni en una "Glèisa", ni en tèxtes sagrats o en messias. Lo deïsme consistís en lafirmacion, defòra de tota revelacion religiosa, de lexisténcia dun èsser suprèm que sa natura e proprietats son impossiblas de conéisser. Segon mantun autor atèu, lo deïsme seriá un ateïsme non desbocat, çò que negan los deïstas. Dempuèi lo sègle XVI apareis aquesta nocion intermediària entre lo teïsme crestian e lateïsme. Se tracta, puslèu que de transcendéncia divina, dimmanéncia. Lautenticitat istorica de la Revelacion dins las Escrituras es contestada: lèsser suprèm deven dirèctament perceptible a las facultats de lÒme. Ja que lo deïsme pretend de se passar dels dògmas revelats de la religion, e tanben de los contestar, dempuèi lo sègle XVII foguèt, amb lateïsme, un objectiu preferencial del cristianisme. |
| lexicalization | oci: deïsme |
| Polish |
| has gloss | pol: Deizm – pogląd filozoficzny uznający istnienie Boga jako stwórcy świata materialnego (w rozumieniu duchowej siły sprawczej), lecz odrzucający przekonania religijne, w myśl których Bóg ma moc ingerowania w życie człowieka i kierowania światem materialnym. Według deistów, o istnieniu duchowej siły sprawczej świadczy racjonalny porządek świata materialnego i stałość praw fizyki. |
| lexicalization | pol: deizm |
| Portuguese |
| has gloss | por: O deísmo é uma postura filosófico-religiosa que admite a existência de um Deus criador, mas questiona a idéia de revelação divina. |
| lexicalization | por: Deismo |
| lexicalization | por: deísmo |
| Moldavian |
| has gloss | ron: Deismul este o orientare filozofică-religioasă din secolele XVII-XVIII, care recunoştea existenţa lui Dumnezeu numai ca o cauză primară, impersonală a lumii, negând ideea întruchipării lui Dumnezeu într-o persoană şi teza intervenţiei acestuia în viaţa naturii şi a societăţii. |
| lexicalization | ron: Deism |
| lexicalization | ron: deism |
| Russian |
| has gloss | rus: Деи́зм (от — бог) — религиозно-философское направление, признающее существование Бога и сотворение им мира, но отрицающее большинство сверхъестественных и мистических явлений, божественное откровение и религиозный догматизм. Большинство деистов полагают, что Бог после сотворения мира не вмешивается в течение событий; другие деисты считают, что Бог все же влияет на события, но не контролирует их полностью. Внутри деизма существует много течений. Рамки деизма невозможно точно определить, поскольку сама концепция деизма не предполагает жестких канонов. В то же время деизм предполагает, что разум, логика и наблюдение за природой — единственные средства для познания Бога и его воли. Деизм высоко ценит человеческий разум и свободу. Деизм стремится привести к гармонии науку и идею о существовании Бога, а не противопоставлять науку и Бога. |
| lexicalization | rus: Деизм |
| Slovak |
| has gloss | slk: Deizmus je učenie, názor, pripušťajúce, existenciu neživého boha, alebo nejakého princípu, ktorý je prapríčinou sveta (vesmír iba stvoril), no po vzniku sveta už do jeho vývinu ďalej nezasahuje: svet sa vyvíja podľa svojich vlastných zákonov. Pôvodcom deizmu je anglický filozof Herbert zo Cherbury. Deizmus sa rozšíril v období osvietenstva. |
| lexicalization | slk: deizmus |
| lexicalization | slk: Deizmus |
| Slovenian |
| has gloss | slv: Deizem (iz latinščine deus - bog) je verski nazor, ki v Bogu vidi stvaritelja, vendar ne priznava njegovega nadaljnjega poseganja v naravo. |
| lexicalization | slv: deizem |
| Castilian |
| has gloss | spa: El deísmo es una filosofia que deriva la existencia y la naturaleza de Dios de la razón y la experiencia personal, en lugar de hacerlo a través de los elementos comunes de las religiones teístas como la revelación directa, la fe o la tradición. La mención de Dios en este artículo se refiere más a un Creador u Organizador (demiurgo) que al Dios Abrahámico. |
| lexicalization | spa: Deismo |
| lexicalization | spa: Deísmo |
| Serbian |
| has gloss | srp: Деизам је становиште по којем основа веровања у Бога (Први Узрок, Творца) треба да буде разум и наука, а не откровења и тврдње појединаца које се не могу проверити. Деизам је, дакле, иако га многи сматрају религијом, пре поглед на целокупан универзум и веровање да он није настао случајношћу, него религија у правом смислу те речи. То се нарочито испољава у чињеници да деисти, иако верују у Бога, немају никакве религијске ритуале, најчешће ни симболе, немају светих предмета и списа, немају своје храмове (иако неки деисти воле да кажу да су школе и уопште сва места где се стичу сазнања "храмови" деизма) и организоване верске институције. Верују да је наука истинска теологија, те целокупна своја схватања формирају у спектру познатих граница науке. Верују да је најбољи начин "служења" Богу труд да се у потпуности расветли начин на који је свемир успостављен и на који функционише. Не верују у чуда и натприродне ствари, иако признају да неке ствари наука још увек није успела да објасни. |
| lexicalization | srp: Деизам |
| lexicalization | srp: деизам |
| Swedish |
| has gloss | swe: Deism (av latin deus, gud) är inom religionsfilosofi en gudsuppfattning som innebär att det finns en transcendent och personlig Gud, som skapat världen, men inte längre ingriper i världens gång. Jämför teism. |
| lexicalization | swe: deism |
| Tagalog |
| has gloss | tgl: Ang deismo ay ang paniniwala ng mga deista na ang Diyos, o isang nilalang o manlilikhang makapangyarihan ang siyang lumikha ng sangkalawakan o uniberso, subalit pagkaraang maisagawa ito ay pinabayaan o hinayaan nang mag-isa ang sangkalawakan. Isa rin itong pananalig sa likas na relihiyon o pananampalataya ngunit walang paniniwala sa rebelasyon. |
| lexicalization | tgl: deismo |
| Thai |
| lexicalization | tha: ความเชื่อในการมีพระเจ้าแต่ไม่เชื่อในสิ่งที่เหนือธรรมชาติ |
