| Afrikaans |
| has gloss | afr: Die reg is al die reëls in 'n samelewing wat deur bevoegde owerhede neergelê is om die gedrag van en verhouding tussen regsubjekte te reguleer deur middel van strawwe wat daarop gemik is om afwykende gedrag en versteurde verhoudings reg te stel. |
| lexicalization | afr: reg |
| Assyrian Neo-Aramaic |
| has gloss | aii: ܩܢܘܢܐ ܗܘ ܟܠܡܕܡ ܕܡܗܕܐ ܠܗܘܢܐ ܘܠܠܒܐ ܕܒܪܢܫܐ ܘܠܣܘܥܪܢܐ܀ |
| lexicalization | aii: ܩܢܘܢܐ |
| Arabic |
| has gloss | ara: القانون هو علم اجتماعي، موضوعه الإنسان وسلوكه مع نظائره، أعماله وردود أفعاله، وهذا موضوع ضخم، متغير المضمون، غير معروف على وجه التحديد ويصعب عرضه بدقة في أغلب الأحوال، وهدفه حكم الجماعات الإنسانية، حتى لا تترك العلاقات بين الناس، عائلية أو اقتصادية أو سياسية، فوضـى ينظمها كل فرد وفق رغبته ومشيئته، والا صدقت وتحققت مقولة الفيلسوف بسوت Bossuet " حيث يملك الكل فعل ما يشاءون لا يملك أحد فعل ما يشاء، وحيث لاسيد، فالكل سيد، وحيث الكل سيد فالكل عبيد ". لذاكان لابد للمجتمع من نظام يحكم العلاقات بين الناس ويفرض الأمان في المجتمع. وللقانون مباحث كثيرة باعتباره علما اجتماعيا بالدرجة الأولى : |
| lexicalization | ara: قانون |
| Aragonese |
| has gloss | arg: O dreito ye o conchunto de normas que richen a bida duna soziedá, reglando o comportamiento dos endibidos y collas que la conforman, y resolbendo os conflitos que se preduzen entre ellos. Ista definizión sirbe ta o dreito positibo, pero atras definizions alternatibas tamién han siu proposadas por churistas, filosofos y tioricos do dreito, sin que bi aiga un consenso. A Filosofía do Dreito estudea o conzeuto de Dreito. |
| lexicalization | arg: Dreito |
| Egyptian Arabic |
| lexicalization | arz: قانون |
| Asturian |
| has gloss | ast: El Drechu ye lorden normativu ya institucional de la conducta humano en sociedá inspiráu en postulaos de xusticia, basáu nes rellaciones sociales esistentes que determinen el so conteníu y calter. Notres pallabres, yel conxuntu de normes que regulen la convivencia social y permiten resolver los confliutos interpersonales. |
| lexicalization | ast: Derechu |
| lexicalization | ast: Drechu |
| Azerbaijani |
| lexicalization | aze: hüquq |
| Bashkir |
| has gloss | bak: Хоҡуҡ — Йәмғиәт төҙөлөшөн, тормошон һәм эшмәкәрлеген билдәләүсе ижтимағи тәртип ҡағиҙәләре. |
| lexicalization | bak: Хоҡуҡ |
| Bambara |
| has gloss | bam: Sàrìya (tubabukan: droit). |
| lexicalization | bam: Sàrìya |
| Bavarian |
| has gloss | bar: Rechd is Umnaundadeitln aun Gsetza aund obrichkeidlicha Auschofferei. |
| lexicalization | bar: recht |
| Belarusian |
| has gloss | bel: Права — гэта сукупнасьць агульнаабавязковых правіл паводзін (нормаў), узаконеных магчымасьцей чалавека, якія санкцыянаваны, рэгулююцца і ахоўваюцца дзяржавай. |
| has gloss | bel: Права - сістэма агульнаабавязковых сацыяльных норм, якія ўстаноўлены або санкцыяніраваны дзяржавай і рэгулююць дзеянні, паводзіны і адносіны людзей, іх груповак, дзяржаўных і грамадскіх органаў, арганізацый і ўстаноў. |
| lexicalization | bel: права |
| Bengali |
| has gloss | ben: আইন হল নিয়মের এক পদ্ধতি যাকে নাগরিক বাধ্যতা, রাজনীতি, অর্থনীতি এবং সমাজের ভিত্তি নির্মান করতে ও প্রতিষ্ঠানের মধ্যমে কার্জকরী করতে ইহাকে হাতিয়ার হিসেবে ব্যবহার করা হয়। আইন জনগণের মধ্যে সম্পর্ককে প্রধান সামাজিক মাধ্যম হিসেবে কাজ করে। ৩৫০ খ্রীষ্টপূর্বাব্দে গ্রিক দার্শনিক অ্যারিষ্টটল লিখেছিলেন , " আইনের শাসন যেকোন ব্যক্তি শাসনের চেয়ে ভাল"। |
| lexicalization | ben: আইন |
| Bosnian |
| has gloss | bos: Pravo je skup pravila koja određuju odnos između osoba i organizacija kao i kazne za one koji ta pravila prekrše. |
| lexicalization | bos: pravo |
| Breton |
| has gloss | bre: Un hollad reolennoù evit ar gundu diavaez savet gant an dud eo ar gwir. Da staliañ an darempredoù sokial ha kendelcher anezho dre ur sistem kastizadurioù foran e servij ar gwir. Kinnig ar gastizadur foran ma neo ket pleget dar reolenn publik, setu ar pezh a ya dober ur reolenn gwirel ha ne weler ket an dra-mañ evit reolennoù all evel re ar vuhezegezh hag ar sevended. E kevredigezhioù ma reer gant ar skritur e embanner ar reolennoù gwirel dre skrid a reer lezennoù eus outo. |
| lexicalization | bre: Gwir |
| Bulgarian |
| has gloss | bul: Право в политиката и юриспруденцията се нарича система от социални правила и норми, които потвърждават, забраняват или разрешават определен вид поведение и/или взаимоотношения между хора и/или организации. Тази съвкупност от правила подлежи на принудително осъществяване, на тях се подчинява всяко едно правово общество. |
| lexicalization | bul: право |
| Catalan |
| has gloss | cat: El dret és un ordre jurídic que sexpressa normativament (conjunt de normes) per regir una societat, regular-ne la conducta i resoldren els conflictes inspirat en els postulats de la justícia. L'estudi del concepte del dret el fa una branca anomenada Filosofia del Dret. |
| lexicalization | cat: dret |
| Cebuano |
| has gloss | ceb: Ang pamalaod mao ang teyorya ug pilosopiya sa balaod. Ang mga nanagtuon sa pamalaod buot makasabot sa pundamental nga hiyas sa balaod, ug ang pag-analisar sa iyang katuyoan, istruktura, ug aplikasyon. Buot nilang makab-ot ang mas lawom nga panabot sa balaod, ang klase sa gahom nga anaa niini, ug ang papel niini sa katilingban. Sa praktikal nga lebel, ang pipila ka mga hurista buot mopalambo sa katilingban pinaagi sa pagtuon kon unsa ang balaod, unsa kini unta, ug unsa ang tinuod nga operasyon niini. Buot nilang makasabot sa mas lawom nga paagi sa walay katinoan nga balaod. |
| lexicalization | ceb: pamalaod |
| Czech |
| has gloss | ces: Právo je jedna z normativních soustav. Tvoří ji soubor platných právních norem, tj. právních principů (příkazů k optimalizaci chování) a právních pravidel (příkazů, zákazů nebo dovolení), které jsou uznávané nebo stanovené státem. Těmito normami se řídí pravidla lidského soužití. Dodržování práva a právního řádu je vynucováno státem. Mezi státem uznávané právní principy patří např. dobrá víra, dobré mravy, právní jistota, veřejný pořádek, dobrá správa aj. Mezi právní pravidla stanovená státem patří kupř. příkaz řádného a včasného splnění závazku, zákaz klamání spotřebitele, dovolené použití podobizny pro úřední účely na základě zákona aj. |
| lexicalization | ces: právo |
| Chamorro |
| has gloss | cha: Lai i sisteman areklamento ni debi di u matattetiyi ni taotao gi un sosiedat pat tano. I kotte yan i polisia, siha dumiririhi este na sisteman areklamento ya siha kumastitiga i taotao siha ni yumayammak i lai, tatkomu manmanafanapasi pat manmapresu. Gi sosiedat antigu siha, i manmagas fumatitinas siha i lai. Pago, i lai manmafatitinas ni grupon mampolilitika ni manmaelihi ni henerat pupbliku. Para un tattetiyi i lai gi un sosiedat kumekeilek-ña na para un chogue legat siha na aksion. Ilegat un aktibidat yanggen ha yayammak pat ti ha tattetiyi i lai. |
| lexicalization | cha: lai |
| Chuvash |
| has gloss | chv: Тивĕçлĕ ирĕклĕх - обществăри хутшунусен йĕркелекеннисен пĕри. Вăл ятарлă категори шутланать. |
| lexicalization | chv: тивĕçлĕ ирĕклĕх |
| Corsican |
| has gloss | cos: U Drittu hè l'inseme di e regule è di e norme (contenute in e leghje) formulate di manera generale chì arreguleghjanu e relazione di un gruppu organizatu di persone. A regula cusì definita hè chjamata, di manera tennica, a norma. U scopu di e regule di drittu hè a regulazione di i rapporti sociali. |
| lexicalization | cos: Drittu |
| Welsh |
| has gloss | cym: Rheolau swyddogol yw cyfraith, neu y gyfraith, sydd iw darganfod mewn cyfansoddiadau a deddfwriaethau, a ddefnyddir i lywodraethu cymdeithas ac i reoli ymddygiadau ei haelodau. Yng nghymdeithasau modern, bu corff awdurdodedig megis senedd neu lys yn gwneud y gyfraith. Caiff ei chefnogi gan awdurdod y wladwriaeth, sydd yn gorfodir gyfraith trwy gyfrwng cosbau addas (gyda chymorth sefydliadau fel yr heddlu). |
| lexicalization | cym: cyfraith |
| Danish |
| has gloss | dan: Jura er betegnelsen for det emne, som har med ret og retfærdighed at gøre. Ved ret forstås en samling af skrevne eller uskrevne regler og normer for en forbudt eller tilladt gøren og laden imellem mennesker, organisationer og stater. Disse regelsæt administreres af domstole og/eller myndigheder. Blandt disse regler er love, offentlige forskrifter, aftaler og andre retshandler. |
| lexicalization | dan: jura |
| German |
| has gloss | deu: Recht ist ein System von Regeln mit allgemeinem Geltungsanspruch, das von gesetzgebenden Institutionen geschaffen und nötigenfalls von Organen der Rechtspflege durchgesetzt wird (objektives Recht). Als solches besteht es aus der Gesamtheit der Normen, die nach ihrem nationalen oder internationalen Geltungsbereich in Rechtssysteme und das global geltende Völkerrecht eingeteilt sind. Die Jurisprudenz, besonders die Rechtstheorie, unterteilt diese Rechtssysteme des objektiven Rechts wiederum in Rechtsgebiete, die nach methodischen Gesichtspunkten in die drei großen Bereiche des öffentlichen Rechts, Privatrechts und Strafrechts, nach sachlichen oder inhaltlichen Gesichtspunkten in methodenübergreifende Rechtsgebiete wie das Verkehrsrecht, das Wirtschaftsrecht oder das Baurecht gegliedert werden. Aus den genannten Normsystemen ergibt sich für die Normadressaten im Einzelfall eine Berechtigung (subjektives Recht), wie etwa das Recht auf freie Meinungsäußerung ( ), das Eigentumsrecht, ein Anspruch (zum Beispiel eines Verkäufers auf den Kaufpreis) oder das Recht, von einem Vertrag zurückzutreten. |
| lexicalization | deu: Recht |
| Modern Greek (1453-) |
| has gloss | ell: Δίκαιο ονομάζεται το σύνολο των υποχρεωτικών και εξαναγκαστικών κανόνων οι οποίοι και ρυθμίζουν τις σχέσεις των, στη αυτή κοινωνία δια-βιούντων προσώπων. Επίσης κατ΄ άλλο ορισμό: Δίκαιο είναι η ανθρώπινη θέληση η οποία ρυθμίζει την κοινωνική ζωή κατά τρόπο «ετερόνομο», «επιτακτικό» και «εξαναγκαστικό». Συνεπώς το δίκαιο δεν προέρχεται από την ατομική θέληση των επιμέρους ατόμων αλλά επιβάλλεται εξωτερικά (ετερόνομος ρύθμιση), επιτάσσοντας και καθορίζοντας τι δύναται και τι πρέπει ή τι δεν δύναται και τι δεν πρέπει να πράττουν χωρίς ωστόσο να ζητεί τη συγκατάθεσή τους (επιτακτική ρύθμιση), επιβάλλοντας όμως στους μη συμμορφούμενους προς τους κανόνες του κυρώσεις (εξαναγκασμός). |
| lexicalization | ell: Δίκαιο |
| Esperanto |
| has gloss | epo: Leĝo en juro kaj politiko estas aro de normoj kaj reguloj, kiuj difinas, preskribas aŭ permesas certajn rilatojn inter individuoj kaj organizoj. Leĝoj ebligas manieron senpartie trakti tiajn rilatojn kaj puni tiujn, kiuj malhelpas funkciadon de la tuta sistemo. |
| lexicalization | epo: leĝo |
| lexicalization | epo: Rajtoj |
| Basque |
| has gloss | eus: Zuzenbidea pertsonen portaerak justizian oinarrituta aztertzen dituen zientzia da. |
| lexicalization | eus: Zuzenbide |
| Persian |
| has gloss | fas: :برای معانی دیگر قانون به صفحه قانون (ابهامزدایی) مراجعه نمایید. |
| lexicalization | fas: قانون |
| Finnish |
| has gloss | fin: Laki on valtion suvereenin viranomaisen, tavallisesti kansallisen parlamentin, antama velvoittava säädös. Laajasti ymmärrettynä laeiksi käsitetään myös valtioneuvoston ja tasavallan presidentin antamat asetukset. Laki koostuu muun muassa velvoittavista oikeusnormeista ja sisältää usein erilaisia määritelmiä. Oikeuslähteenä laki on sen soveltajaa vahvasti velvoittava. Oikeusnormit ovat kieltäviä, käskeviä tai sallivia. |
| lexicalization | fin: laki |
| French |
| has gloss | fra: Le droit est lensemble des règles et normes générales et impersonnelles qui attribuent prérogatives et droits aux personnes, et qui sont susceptibles dune exécution contrainte institutionnalisée, notamment par lintervention de la puissance publique, cest-à-dire de l'État. Généralités Droit et valeurs morales |
| lexicalization | fra: droit |
| Western Frisian |
| has gloss | fry: Foar rjocht bestiet in oantal betsjuttings. Meastentiids wurde alle offisjele, troch de oerheid fêststelde regels bedoeld, dyt de ferhâldingen tusken boargers en boargers, boargers en saken, boargers en oerheid en oerheden ûnderling regelet, en dyt jilde op it grûngebiet fan de steat dy't dat rjocht fêststeld hat. Wetten binne de meast foar de hân lizzende foarbylden. Rjocht kin ek wêze it ynternasjonaal rjocht, dat rjocht tusken steaten regelet yn de foarm fan ferdraggen, of net-skreaun rjocht, sa as it fertrouwensbegjinsel tusken de folksfertsjintwurdiging en it deistich bestjoer. Yn ûndersteand wurdt yngien op it rjocht yn de earstneamde betsjutting. |
| lexicalization | fry: rjocht |
| Friulian |
| has gloss | fur: Il dirit al è l'insiemit des regulis (p.es. contignudis in leçs ordinariis) formuladis seont i caratars di gjeneralitât e astratece che dissiplinin lis relazions di un grup organizât di personis. La regule pues disisi gjenerâl se je intindude par ducj i consociâts e astrate se e je suscetibil di jessi aplicade a une serie indefinide di câs concrets. La regule cussì descrite e cjape il non tecnic di norme. Il dirit al è partant un ordenament finalizât a la regolazion dai rapuarts sociâls. Chê sore indicade e je la definizion dal tiermin "dirit" in sens ogjetîf (dirit come insiemit di normis munidis di sanzion). |
| lexicalization | fur: dirit |
| Gaelic |
| has gloss | gla: LAGH Is e a tha anns an Lagh ach àlach de riaghailtean steidhichte air feadh naisean. Is gniomh an lagh a dhaingneaich an inbhe aig gach pearsa. Ni an lagh seo le ainmeachadh an dà chuid: choireaichean pearsanta aig daoine anns a choimhearsnachd agus dleasdanasan pearsanta air daoine ris a choimhearsnachd. |
| lexicalization | gla: lagh |
| Irish |
| has gloss | gle: Riail nó roinnt rialacha is ea an Dlí nó an Reacht, é á chur i bhfeidhm ag na cúirteanna agus ag dul i bhfeidhm ar rialú stáit, ar an gcaidreamh idir forais an rialtais agus géillsinigh an stáit, agus ar an gcaidreamh atá ag géillsinigh ar a chéile. Dáil reachtais nó údarás eile a dhéanann an dlí, agus is gnách pionós a ghearradh ar an té nach bhfuil umhal dó. Ciall eile atá leis an bhfocal is ea cleachtadh an dlí ag dlíodóirí. Ní raibh aon phobal riamh ann a bhí gan reacht, agus de ghnáth bíonn forais ar leith ann lena mhíniú agus lena athrú de réir mar is gá. Tá an-tionchar fós ag an reacht a rinne na Rómhánaigh ar dhlíthe na hEorpa agus an domhain, agus tháinig athrú ar an dlí sin go háirithe de bharr na leasaithe a rinneadh sa Bhreatain le Magna Carta, san Iodáil agus sa Fhrainc le Cód Napóilin. |
| lexicalization | gle: dlí |
| Galician |
| has gloss | glg: O Dereito é a orde normativa e institucional da conduta humana en sociedade inspirada en postulados de xustiza, baseado nas relacións sociais existentes que determinan o seu contido e carácter. Noutras palabras, é o conxunto de normas que regulamentan a convivencia social e permiten resolver os conflitos interpersoais. |
| lexicalization | glg: Dereito |
| Manx |
| has gloss | glv: She corys dy reillyn eh leigh, as adsyn currit ayns bree liorish cliaghtey as commyn dy mennick. Ta'n leigh cur cummaght er politickaght, tarmaynys as sheshaght, as jannoo sheealtagh eddy sleih, as eddyr y phobbyl as y reiltys. |
| lexicalization | glv: leigh |
| Haitian |
| lexicalization | hat: Lalwa |
| lexicalization | hat: Lwa |
| Serbo-Croatian |
| has gloss | hbs: Pravo je sistem pravila i društvenih normi koji reguliraju odnose među ljudima i organizacijama. Tko donosi ta pravila i kako ih primjenjuje varira u različitim društvenim grupama odnosno državama. |
| lexicalization | hbs: pravo |
| Hebrew |
| has gloss | heb: דין הוא כינוי לכלל הנורמות המשפטיות החלות במערכת משפטית מסוימת, או לגבי שאלה משפטית מסוימת. כך, למשל "הדין האנגלי" כולל את כלל הנורמות החוקיות החלות בתחום השיפוט של הממלכה המאוחדת, ו"הדין בשאלת הארנונה העירונית" כולל את החוקים, התקנות, הצווים פסקי הדין המהווים תקדים בנושא, והמנהג אם הוא קיים. |
| lexicalization | heb: דין |
| Hindi |
| has gloss | hin: विधि (या, कानून) किसी नियमसंहिता को कहते हैं। विधि प्रायः भलीभांति लिखी हुई संसूचकों (इन्स्ट्रक्शन्स) के रूप में होती है। समाज को सम्यक ढंग से चलाने के लिये विधि अत्यन्त आवश्यक है। |
| lexicalization | hin: विधि |
| Croatian |
| has gloss | hrv: Pravo je ukupnost pravnih pravila, načela i instituta kojima se uređuju odnosi u određenoj društvenoj zajednici (pravo u objektivnom smislu). Njima su uređeni životni odnosi među ljudima, ali i odnosi ljudi prema društvenoj zajednici u kojoj žive i čijim pravilima se podvrgavaju. |
| lexicalization | hrv: pravo |
| Hungarian |
| has gloss | hun: A jog a társadalmi normák egyik típusa. A jog kifejezést mind a jogtudományban, mint a köznyelvben több értelemben használjuk, épp ezért sokféle jog meghatározással találkozhatunk. Legáltalánosabban úgy határozhatjuk meg a fogalmát, hogy a jog olyan magatartási szabályok (normák) összessége, amelyek keletkezése állami szervekhez kötődik, azokat az állam bocsátja ki, a társadalomban általánosan kötelezőek, és érvényesülésüket az állami szervek végső soron kényszerrel biztosítják. A jog fogalmát két értelemben használhatjuk: jelenti egyfelől a jogosultságot, az alanyi jogot (facultas agendi), tehát azt, hogy bizonyos személynek cselekvési lehetősége van. Másfelől a jog jelenti a jogszabályokat is, a tárgyi jogot (norma agendi). |
| lexicalization | hun: jog |
| Ido |
| has gloss | ido: Yuro, en politikio e jurisprudenco, esas ensemblo di reguli o normi ke obligas, interdiktas o permisas specifata relatiifi inter homi e organizesi, e furnisar metodi per sekuriganta la sen-partisa trakto, e furnisar punisato per ica ke ne sequar li fixigita normi. |
| lexicalization | ido: Yuro |
| Interlingua (International Auxiliary Language Association) |
| has gloss | ina: [de-rék-to]. Le Derecto es un ordine juridic que se exprime normativemente (conjuncto de normas) pro reger un societate, regular su conducta e resolver su conflictos. |
| lexicalization | ina: Derecto |
| Indonesian |
| has gloss | ind: :: Untuk kegunaan hukum dalam bilang ilmiah (ilmu), lihat hukum (ilmiah) Hukum adalah sistem yang terpenting dalam pelaksanaan atas rangkaian kekuasaan kelembagaan. dari bentuk penyalahgunaan kekuasaan dalam bidang politik, ekonomi dan masyarakat dalam berbagai cara dan bertindak, sebagai perantara utama dalam hubungan sosial antar masyarakat terhadap kriminalisasi dalam hukum pidana, hukum pidana yang berupayakan cara negara dapat menuntut pelaku dalam konstitusi hukum menyediakan kerangka kerja bagi penciptaan hukum, perlindungan hak asasi manusia dan memperluas kekuasaan politik serta cara perwakilan di mana mereka yang akan dipilih. Administratif hukum digunakan untuk meninjau kembali keputusan dari pemerintah, sementara hukum internasional mengatur persoalan antara berdaulat negara dalam kegiatan mulai dari perdagangan lingkungan peraturan atau tindakan militer. |
| lexicalization | ind: hukum |
| Icelandic |
| has gloss | isl: Lögfræði er fræðigrein sem hefur að markmiði að rannsaka lög og lögskýringargögn, lýsa þeim og skýra. |
| lexicalization | isl: lögfræði |
| Italian |
| has gloss | ita: Il termine diritto è usato con accezioni differenti: *l'insieme ed il complesso (in genere sistematico) delle norme che regolano la vita dei membri della comunità di riferimento; *la del giurista, che studia i suscritti sistemi; *il giudizio sulla legalità e legittimità delle azioni proprie dello Stato e delle personalità fisiche e giuridiche con cui si rapporta; *(spesso al plurale) un valore economico legato ad un tipo di tributo od onere fiscale, oppure una controprestazione. Altri significati ancora possono derivare da fraseologie di dettaglio. |
| lexicalization | ita: Diritto |
| Lojban |
| has gloss | jbo: nio le flalu cu selcmima tarti javni le sarcu ja fanta ja kakne be le steci ckini be le jbini prenu je girzu beo beo tefie le sabji tadji telacri be fe le dunli pajni .e le sabji sfasa .i |
| lexicalization | jbo: flalu |
| Japanese |
| has gloss | jpn: 法（ほう）とは、道徳などと区別される社会規範の一種である。一般的にイメージされる法の属性としては、一定の行為を命令・禁止・授権すること、違反したときに強制的な制裁（刑罰、損害賠償など）が課せられること、裁判で適用される規範として機能することなどがあげられる。 |
| lexicalization | jpn: 法 |
| Kannada |
| lexicalization | kan: ಕಾನೂನು |
| Georgian |
| has gloss | kat: სამართალი არის წესების ერთობლიობა, რომელიც არეგულირებს ადამიანების ქცევას. სამართალი, სხვადასხვა გზებით, ახდენს პოლიტიკის, ეკონომიკისა და საზოგადოების ფორმირებას და წარმოადგენს უპირველეს მედიატორს ადამიანების ურთიერთობაში. |
| lexicalization | kat: სამართალი |
| Kazakh |
| has gloss | kaz: Құқық – мемлекет орнатқан және оның күшімен қорғалатын, жалпыға бірдей қоғамдық қатынастарды реттейтін тәртіп ережелерінің ( нормалардың ) жиынтығы. Құқықтың түсініктері бірнеше, бірақ мазмұндары біреу-ақ. Құқық мазмұнының негізгі элементтері: - қоғамның және адамдардың мүдде-мақсатын қорғау, орындау; - қарым-қатынастарды реттеп, басқару; - қоғамды дағдарысқа ұшыратпай, экономикалық, саяси, әлеуметтік, мәдениеттік т.б. бағытын дамытып, нығайту; - мемлекеттік органдардың, ұйымдардың құзіретін, ара-қатынасын реттеп басқару. Құқықтың екі түрлі түсінігі болады: * біріншісі – құқықтың обьективтік түсінігі, қоғамның обьективтік дамуына сәйкес жаңа қатынастардың қалыптасуы; *екіншісі – құқықтың субьективтік түсінігі обьективтік қалыптасқан қатынастарды реттейтін, басқаратын нормативтік актілерді уақытында қабылдап бекіту. |
| lexicalization | kaz: құқық |
| Kirghiz |
| has gloss | kir: Укук - мамлекет белгилеген же санкциялаган жалпы милдеттүү жүрүм-турум эреже жыйындысы. |
| lexicalization | kir: Укук |
| Komi |
| has gloss | kom: Инӧд тайӧ оланпасъяслӧн системаныс. |
| lexicalization | kom: Инӧд |
| Korean |
| has gloss | kor: 법(法)은 국가의 강제력을 수반하는 사회 규범을 말한다. |
| lexicalization | kor: 법 |
| Kurdish |
| has gloss | kur: Dad hevpeyvîn nav dû mirov an mirov û dewlet an nav devletan e. |
| lexicalization | kur: Dad |
| Ladino |
| has gloss | lad: El diríto es el konjunkto de normas ke una sosiedad adopta para regular la kondukta i resolver los konfliktos. |
| lexicalization | lad: Dirito |
| Lao |
| lexicalization | lao: ກົດໝາຍ |
| Latvian |
| has gloss | lav: Likums ikdienišķā nozīmē ir noteikums, kuram ar dažādu institūciju palīdzību var piespiest pakļauties. Tas ir instruments, ar kuru nodrošina kārtību dažādās sfērās, tas ir, gan politiskajā, gan ekonomiskajā, gan sociālajā jomā. Juridiskā nozīmē likums ir pilsoņu tiesības starp individuālo brīvību un plašu ļaužu masu vajadzībām. Vieni no likumiem nodrošina indivīdu aizsardzību uzbrukuma un laupīšanas gadījumos - šādus likumus sauc par krimināllikumiem. Savukārt civillikums pārstāv ģimenes, mantojuma un lietu un saistību tiesības, kas risina jautājumus, piemēram, laulību šķiršana, mantojuma sadales u.c. gadījumos. |
| lexicalization | lav: Tieslietas |
| Limburgan |
| has gloss | lim: t Rech of recht is n verzamling van aaf te dwinge reigels in oos maatsjappie die de relaties tusje luui ongerling organisere en de akties womit die raegels gehandhaaf weure. De weitesjappelike besjtudering van 't rech weurt Rechte of Rechtsgelierdheid genump. |
| lexicalization | lim: rech |
| Lingala |
| has gloss | lin: Mambí ma mibéko mazalí mambí ma motíndo moye mosɛngɛ́lí bato bánsɔ batósaka yangó, mambí ma mibéko nyɔ́nsɔ. |
| lexicalization | lin: Mambí ma mibéko |
| Lithuanian |
| has gloss | lit: Īstatīms – aukštiausiu valstībės instėtocėju nustatīta tvarka priėmts nuormėnis teisės akts, torontės vėršenībe kėtū nuormėniu teisės aktu atžvėlgio. Īstatymā īr vīriausībės puolitėkas igīvendėnėma rakonds, nes anū nustatītas teisėnės nuormas regoliou ė tvarka vėsuomenėnios santīkios ė vėsuomenės gīvenėma reikalos. |
| has gloss | lit: Teisė - visuma oficialiai įtvirtintų arba pripažintų, formaliai apibrėžtų, prievartinėmis poveikio priemonėmis užtikrinamų (sankcionuotų) viešosios organizacijos (valstybės, tarptautinės organizacijos, savivaldybės, religinės bendruomenės ir kt.) taisyklių, principų, skirtų visuomeniniams santykiams reguliuoti. |
| lexicalization | lit: teisė |
| lexicalization | lit: Īstatīms |
| Literary Chinese |
| has gloss | lzh: :法轉至此，欲知其另解，請閱釋義。 法律者，所以禁民為非，而使其遷善遠罪也。尚書呂邢蓋東亞法律之始也。今遺失久焉。有據可靠者。蓋戰國秦漢法律乎？班氏刑法志首論刑法與正史。後世因循接踵。國不可不論刑法也。至唐乃有長孫氏奉旨辨析條文，反覆辯難，乃作唐律疏議。成千載奉行之經典，傳佈天下。近年地不愛寶，每有人掘出三尺簡。戰國秦漢南北朝皆有與焉。最著者，乃湖北睡虎地秦律，張傢山漢律，及西域律令也。 |
| lexicalization | lzh: 法律 |
| Macedonian |
| has gloss | mkd: Право е збир на норми, правни правила со кои се уредуваат односите помегу поединците во една држава, чии што однесувања треба да бидат во согласност со истите и во чии рамки се предвидуваат казните за оние што ќе ги прекршат тие правила. Во поширока смисла, под поимот право се подразбира општествена применета наука. |
| lexicalization | mkd: право |
| Maori |
| has gloss | mri: Ko ēnei ngā tino ture a te Paremata e pā ana ki te ao Māori: |
| lexicalization | mri: Ture |
| Malay (macrolanguage) |
| has gloss | msa: Undang-undang dalam politik dan perundangan, merupakan satu sistem peraturan atau norma yang cuba diikuti oleh ahli-ahli masyarakat. Biasanya ini adalah peraturan sesuatu negara. Jika peraturan-peraturan ini dilanggar, orang yang melanggar peraturan tersebut mungkin dihukum atau didenda oleh mahkamah/polis. Peraturan ini biasanya dibuat oleh pemerintah negara tersebut supaya rakyatnya boleh hidup, bekerja dan bersosial antara satu sama lain. Kadangkala, undang-undang juga dibuat oleh sekumpulan orang yang berfikiran sama. |
| lexicalization | msa: Undang-Undang |
| Mirandese |
| has gloss | mwl: La palabra dreito ten mais dun sentido: |
| lexicalization | mwl: Dreito |
| Min Nan Chinese |
| has gloss | nan: Hoat-lu̍t sī lâng tī siā-hoē iah kok-ka lāi-té hō͘ lâng siūⁿ-chò tio̍h sūn-thàn ê ū hē-thóng ê kui-chek. Su-hoat kap kéng-chhat chip-hêng chiah-ê kui-chek, mā chhú-hoa̍t ûi-hoán hoat-lu̍t ê lâng, chhú-hoa̍t ê chhiú-lō͘ pí-lūn hoa̍t-kim iah koaiⁿ-kaⁿ téng-téng. Tī kó͘-chá sî-tāi, hoat-lu̍t sù-siông sī thâu-lâng só͘ chè-tēng--ê, lâi chè-hâng lâng tio̍h án-choáⁿ seng-hoa̍t, choh-sit kap chò seng-lí. Hiān-chhú-sî toā-to-sò͘ ê kok-ka--ni̍h, hoat-lu̍t sī li̍p-hoat ki-kò͘ lāi-bīn siū soán-kí--chhut-lâi ê chèng-tī jîn-bu̍t chè-tēng kap tâu-phiò thong-koè--ê khah chē. |
| lexicalization | nan: hoat-lu̍t |
| Nepali |
| has gloss | nep: कानून सामान्यतया: संस्थाहरुको को एक समुहको माध्यमबाट लागू हुने नियमहरुको एक प्रणाली हो । यसले बिभिन्न बाटोहरुमा राजनीति, अर्थव्यवस्था र समाजको आकार लिन्छ र मानिसहरुको बीचको संबंधमा अग्रणी सामाजिक मध्यस्थको रूपमा कार्य गर्दछ । ३५० ईसा पूर्वको लेखनमा,ग्रीक दार्शनिक एरिस्टोटलले घोषणा गरे , "कानूनको शासन कुनै पनि व्यक्तिको शासनभन्दा राम्रो हुन्छ । ." |
| lexicalization | nep: कानून |
| Dutch |
| has gloss | nld: Het recht is een systeem van regels waarmee de mens de samenleving ordent. Het recht ligt steeds vervat in een rechtsbron. Het recht kan worden onderverdeeld in verschillende disciplines, rechtstakken genoemd. De verschillende rechtstakken maken meestal het voorwerp uit van een aparte studieonderdeel in de Rechtenopleidingen aan de universiteiten, maar hangen allemaal samen. |
| lexicalization | nld: recht |
| Norwegian Nynorsk |
| has gloss | nno: Rettsvitskap er studiet av lov og rett. I dagligtale kallar ein ofte studiet jus eller juss etter det latinske ordet juris. Rettsvitskap ser på korleis lovar vert og har vorte brukte, korleis dei bør skrivast og brukast, og diskuterar rettslege omgrep. |
| lexicalization | nno: Rettsvitskap |
| Norwegian |
| has gloss | nor: :Jus omdirigeres hit. Se også Jus (drikk). |
| lexicalization | nor: Rettsvitenskap |
| Occitan (post 1500) |
| has gloss | oci: Lo drech (var. dreit, dret) es lensemble de las règlas, definidas e acceptadas pels òmes per regir los rapòrts socials, e garantidas per lintervencion del poder public, valent a dire de lEstat. La sancion ligada a la règla de drech es çò que destria aquesta de las autras règlas, coma las règlas moralas e de civilitat. Lo fach qu’aquesta sancion provenga de lEstat, e doncas d'une creacion artificiala umana presupausada acceptada per totes, destria lo drech de la religion. |
| lexicalization | oci: drech |
| Polish |
| has gloss | pol: Prawo, a ściślej prawo w ujęciu przedmiotowym, to system norm prawnych, czyli ogólnych, abstrakcyjnych i jednoznacznych dyrektyw postępowania, które powstały w związku z istnieniem i funkcjonowaniem państwa lub innego uporządkowanego organizmu społecznego, ustanowione lub uznane przez właściwe organy władzy odpowiednio publicznej lub społecznej i przez te organy stosowane, w tym z użyciem przymusu. |
| lexicalization | pol: prawo |
| Portuguese |
| has gloss | por: A palavra direito possui mais de um significado correlato: |
| lexicalization | por: direito |
| Quechua |
| has gloss | que: Chiqa (derecho) nisqaqa wakipi tukuy kamachintinmi, kamachinantinmi, runakunap allinta kawsanakunanpaq. |
| lexicalization | que: chiqa |
| Moldavian |
| has gloss | ron: Dreptul derivă din latinescul "directus, ceea ce înseamnă linie dreaptă, riglă, drept. Corespondentul perfect, identic al termenului este "jus" - drept, dreptate, licit. |
| lexicalization | ron: Drept |
| Russian |
| has gloss | rus: : О праве как возможной мере поведения см. Субъективное право Право как один из видов регуляторов общественных отношений представляет собой общественно-научную категорию; в многотысячелетней истории юриспруденции не раз указывалось, что в вопросах о праве следует избегать универсальных определений , так что, несмотря на все попытки, выработать его не удалось . |
| lexicalization | rus: право |
| Sicilian |
| lexicalization | scn: Drittu |
| Scots |
| has gloss | sco: Law is a seestem o social rules for ordinar enforced throu a set o structurt institutions. Law affects ilkaday life an society in a variety o weys. Contract law regulates awthing frae buyin a bus ticket tae trokin swaptions on a derivatives mercat. Haudin law ootlines richts an obleegations relatit tae buyin, sellin, or rentin real haudin sic as hames an biggins. Trust law applees tae assets hauden for investment, sich as pension fonds. Tort law allous claims for assythment whan somebody or thair haudin is skaithed. If the hairm is creeminalised in a penal code, creeminal law offers means that the state prosecutes an punishes the perpetrator by. Constitutional law provides a framewark for creatin laws, pertectin fowk's human richts, an electin poleetical representatives, while admeenistrative law allous ordinar ceetizens tae chailenge the wey govrenments exerceese pouer. |
| lexicalization | sco: law |
| Slovenian |
| has gloss | slv: Pravo je mnoštvo pravil, ki urejajo najpomembnejše odnose v določeni družbi. |
| lexicalization | slv: pravo |
| Castilian |
| has gloss | spa: El Derecho es el orden normativo e institucional de la conducta humana en sociedad inspirado en postulados de justicia, cuya base son las relaciones sociales existentes que determinan su contenido y carácter. En otras palabras, es el conjunto de normas que regulan la convivencia social y permiten resolver los conflictos interpersonales. |
| lexicalization | spa: Derecho |
| Albanian |
| has gloss | sqi: Ligji (lat. lex) është një sistem rregullash dhe normash shoqërore që njerëzit duhte të ndjekin në një shoqëri apo vend. Ligjet vendosen dhe zbatohen nga institucionet dhe organet ligjore përkatëse të shoqërisë. |
| lexicalization | sqi: ligji |
| Sardinian |
| has gloss | srd: Su foeddu diritto / deretu poded essede impreau in manera differente, commente: |
| lexicalization | srd: Deretu |
| Serbian |
| has gloss | srp: Право се може назвати системом норми људског понашања које прописује и у случају кршења санкционише држава. Право међутим своје изворе има у моралу,обичајима, етици и нарочито правди. |
| lexicalization | srp: право |
| Sundanese |
| has gloss | sun: Artikel ieu mokuskeun kana hukum pulitik sarta yurisprudénsi: rules of conduct which mandate and/or proscribe specified relationships among people and Organisasi; as well as punishments for those who do not follow the established rules of conduct. |
| lexicalization | sun: Hukum |
| Swahili (macrolanguage) |
| has gloss | swa: Sheria ni mfumo wa kanuni, ambazo kwa kawaida hutekelezwa kupitia seti ya taasisi. Inaunda siasa, uchumi na jamii kwa njia mbalimbali na huratibu mahusiano baina ya watu. |
| lexicalization | swa: sheria |
| Swedish |
| has gloss | swe: Juridik är läran om rättsreglernas tolkning och tillämpning. Den som yrkesmässigt arbetar med juridik kallas jurist. |
| lexicalization | swe: juridik |
| Tamil |
| has gloss | tam: சட்டம் (Law) எனும் சொல் அரசியல் மற்றும் நீதியாண்மைத் துறைகள் தொடர்புடைய கண்ணோட்டத்தில், மக்கள் மற்றும் அவர்களாலான அமைப்புகள் ஆகியவை செய்யவேண்டியவை செய்யக்கூடாதவை ஆகியவற்றை பரிந்துரைக்கும், நடத்தையை நெறிப்படுத்தும், மற்றும் இவ்வமைப்புகள் சரிசமமாக நடத்தப்படுவதை உறுதி செய்யும் நெறிமுறைகள் மற்றும் இந்நெறிகளைப் பின்பற்றாத மக்களுக்கும் அமைப்புகளுக்கும் வழங்கப்படவேண்டிய தண்டனைகளை வகுக்கும் நெறிகளையும் குறிக்கும். |
| lexicalization | tam: சட்டம் |
| Tagalog |
| has gloss | tgl: Ang batas, sa politika at hurisprudensiya, ay ang mga kumpol ng alituntunin sa pag-aasal na naguutos o nagbabawal (o pareho) sa isang natukoy na pakikipagugnayan sa pagitan ng mga tao at kapisanan. Kasama din dito ang mga kaparusahan sa mga hindi sumusunod sa mga nakatatag na alituntunin sa pag-aasal. |
| lexicalization | tgl: batas |
| Thai |
| has gloss | tha: กฎหมาย คือ กฎอันมีที่มาจากการตราขึ้นโดยสถาบันหรือผู้มีอำนาจสูงสุดในรัฐ หรือจากจารีตประเพณีอันเป็นที่ยอมรับนับถือ มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้ในการบริหารประเทศ ใช้บังคับบุคคลให้ปฏิบัติตาม หรือกำหนดระเบียบแห่งความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลหรือระหว่างบุคคลกับรัฐ |
| lexicalization | tha: กฎหมาย |
| Turkish |
| has gloss | tur: Hukuk, toplumun genel menfaatini veya fertlerin ve toplumun ortak iyiliğini sağlamak maksadıyla konulan ve kamu gücüyle desteklenen kaide, hak ve kanunların bütünüdür. Daha yaygın bir tanımıyla hukuk, adalete yönelmiş toplumsal yaşama düzenidir. |
| lexicalization | tur: hukuk |
| Ukrainian |
| has gloss | ukr: Термін Пра́во вживається у наступних значеннях: |
| lexicalization | ukr: право |
| Venetian |
| has gloss | vec: El derito xe tute quele regole e lexi che ghe vole par ndar dacordo in te on grupo organizà de omeni. |
| lexicalization | vec: Lexe e derito |
| Vietnamese |
| has gloss | vie: Luật pháp dưới góc độ luật học được hiểu như là tổng thể các quy tắc xử sự có tính bắt buộc chung, do Nhà nước đặt ra hoặc thừa nhận, thể hiện ý chí của giai cấp cầm quyền, được Nhà nước đảm bảo thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục, và cưỡng chế. |
| lexicalization | vie: luật pháp |
| Waray (Philippines) |
| has gloss | war: An balaud (puyde gihapon igsurat nga balaod ) in sistema hin mga sosyal nga surundon nga may kusog pinaagi hin mga institusyon. It balaud nakaapekto hiton pan-adlaw-adlaw nga kinabuhi ngan ha sosyudad hin damo nga paagi. Iton balaod han kontrata amo iton naghahatag hit surundon hit mga butang tikang hiton pagpalit hin ticket hin pagsakay ha pagbaligya hin swaption ha derivatives market. Iton balaod han panag-iya (o property law) amo iton nagpapahayag hiton mga katungod ngan burhaton nga nanginginlabot hiton pamalit, pamaligya, o pamlite hiton real property sugad hit mga balay nga mga edifisyo.. Iton balaod han trust nanginginlabot hiton mga asset nga ginhihipos para hiton investment sugad hit mga pension fund. Iton balaod han tort nanginginlabot hiton pagbayad kon in tawo o an ira tinag-iyahan nahingaraot. |
| lexicalization | war: balaud |
| Yiddish |
| has gloss | yid: אַ געזעץ איז אַן אָפיציעלער פירונג וואָס ווערט בעשטימט דורך אַן אַלגעמיינע מענטשליכע פאַרשטאַנד ווי אַזוי מען דאַרף זיך פירן. |
| lexicalization | yid: געזעץ |
| Yoruba |
| has gloss | yor: Òfin je sistemu awon ilana kan, to se gbe ro nipa ikojopo awon ifidimule kan. O un tona iselu, ekonomiki ati awujo lorisirisi ona, o si je olulaja akoko lawujo fun ibasepo larin awon eniyan. Ofin adehun un setona ohun gbogbo latori rira tiketi oko de idunadura ni ile pasiparo. Ofin Ohun ini n setoka awon eto ati ojuse to jemo fifun ati nini ohun ini araeni (ti a n pe ni ẹrù) ati ohun ini gidi (bi ile ti ko se mu kuro). Ofin igbalawin je mo dukiya ti a fi pamo fun idaabo inawolori ati oninawo, nigbati ofin ibaje gbani laaye lati gba esan atunse ti eto tabi ohun ini eniyan ba bibaje lowo elomiran. Ti ibaje yi ba je sisododaran ninu iwe ofin, ofin odaran ni yio so bi ijoba yio se fi esun kan iru eni be. Ofin ibagbepapo un pese ona dida ofin, idaabo bo awon eto omoniyan ati idiboyan awon asoju oloselu. |
| lexicalization | yor: Òfin |
| Yue Chinese |
| has gloss | yue: 法律，或者淨係叫法，係一串規則同行為標準。佢講明人同機構，有乜嘢可以做、唔可以做，同埋授權咗去做。整法律嘅目的係對呢啲人都有一套無差別嘅對待（雖則好多法律響用唔公平嘅地方，亦都帶偏見）。亦都寫明如果唔跟規則會點罰。 |
| lexicalization | yue: 法律 |
| Zeeuws |
| has gloss | zea: Recht is een verzaemelienge van of te dwiengen rehels om in den maotschappij de relaosies tussen minsen onderlieng te orhaniseern en de acties wirmie an deze rehels worn eandaefd. De weetnschapplijke bestudeêrienge van 't recht wor rechen of rechsheleêrdeid enoemd. |
| lexicalization | zea: recht |
| Chinese |
| has gloss | zho: 法律是一系列的規則，通常需要經由一套制度來落實。 法律以各種方式影響著每個人的日常生活與整個社會。契約法規定了從買車票到在衍生品市場上買賣利率交換選擇權等各種事物的規則。物權法主要在處理關於動產和不動產的權利義務關係，包含其間的得喪變更應如何進行。信託法應用在如退休基金等投資的規定上。侵權行為法允許某人可以在其權利或利益受到侵害時請求相當的損害賠償。且若此一侵害行為亦違反刑法條文之規定，則同時也可以透過刑事訴訟法所規定之起訴方法加以訴追。憲法提供了一個創造法律、保障人權以及選舉等的架構；而行政法則允許人民去質疑政府的行政行為，並同時提供救濟之方法。國際法規範了國家間從貿易到環境，乃至於軍事行動等各項事件。古希臘哲學家亞里斯多德於西元前350年寫道。「法治比任何一個人的統治來得更好。」 |
| lexicalization | zho: 權利 |
| lexicalization | zho: 法律 |
